در این مقاله، درباره کارآفرینی در حوزه سلامت، اهمیت و انواع آن صحبت می‌کنیم و سپس به نوآوری‌هایی که در حوزه سلامت کاربرد بیشتری دارند، می‌پردازیم.

اهمیت کارآفرینی در حوزه سلامت

بدون شک، موتور محرکه توسعه اقتصادی امروز جهان، کارآفرینی با استفاده از نوآوری، تکنولوژی و فناوری است. مضاف بر فعالیت‌های گسترده در زمینه کارآفرینی، جوامع جهانی به دنبال تحقق هر چه بیشتر مفهوم توسعه پایدار هستند که از جمله موارد زیر‌بنایی در امر توسعه، محسوب می‌شود.

شاید بتوان گفت «ایجاد زندگی سالم و ارتقای رفاه برای همگان در تمامی سنین» مهم‌ترین و مستقیم‌ترین هدف توسعه پایدار است که با حوزه سلامت ارتباط دارد. این مورد، از جمله ضروریات و نیاز‌های هر جامعه بشری است که همواره به عنوان یک نیاز جدی وجود خواهد داشت لذا حفظ سلامت انسان‌ها یک سرمایه‌گذاری اساسی و اجتماعی و یک پیش‌نیاز مهم در تحقق امر توسعه است.

در نتیجه کارآفرینی در حوزه سلامت به عنوان یک نیاز اساسی و یک بازار بزرگ، نه تنها می‌تواند نقش مهمی در توسعه اقتصادی یک کشور ایفا نماید بلکه می‌تواند تأثیرات مثبت اقتصادی و مالی قابل توجهی برای کشور و کارآفرینان آن ایجاد کند. اما کارآفرینی در حوزه سلامت چگونه محقق می‌شود؟

انواع کارآفرینی در حوزه سلامت

سلامت نیز مانند سایر حوزه‌های کارآفرینی، دارای دو بعد کارآفرینی سازمانی و کارآفرینی فردی (مستقل) می‌باشد.

کارآفرینی فردی یا مستقل

این کارآفرینی خود شامل دو قسمت مهم یعنی کارآفرینی استارتاپی (کسب و کارهای نوپا) و شرکت‌های زایشی می‌شود. استارتاپ ها، کسب و کارهایی هستند که توسط بنیانگذار یا هم بنیانگذاران شکل گرفته‌اند و سازمان‌هایی کوچک و چابک هستند که به خلق ارزش با کمک نوآوری می‌پردازند. این نوع از کسب و کارها با عدم قطعیت بسیار جدی در فتح بازارهای خود روبه‌رو هستند.

اما شرکت‌های زایشی، مجموعه‌هایی هستند که از دل یک هلدینگ یا شرکت بزرگ‌تر جدا شده و به صورت یک کسب و کار مستقل عمل می‌کنند. اینگونه از کسب و کارها، تکمیل‌کننده ارزش‌های سازمان اصلی خود هستند.

کارآفرینی سازمانی

کارآفرینی سازمانی نیز به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود. نوع اول با ایجاد یک کسب و کار اقتصادی- سازمانی شروع به فعالیت کرده و سعی می‌کنند خدمات خود را به صورت زیرساختی و نهادی توسعه دهند. نمونه این نوع از کارآفرینی را در شرکت‌های داروسازی و مراکز بهداشتی درمانی مشاهده نموده‌ایم.

نوع دوم، کارآفرینی درون سازمانی می‌باشد که شامل پرورش رفتار کارآفرینانه در سازمانی است که پیش‌تر راه‌اندازی شده. در این نوع کارآفرینی، محصولات (یا خدمات) و یا فرآیندهای نوآورانه با خلق فرهنگ کارآفرینانه در یک سازمان ایجاد می‌شود. تسهیل فرآیندهای دولت الکترونیک، خدمات بیمه‌های سلامت به صورت آنلاین و یا استفاده از اپلیکیشن‌های سازمانی به منظور تسریع در فرآیند خدمت‌رسانی به مشتریان، مثال‌هایی از کارآفرینی درون سازمانی هستند.

اما کارآفرینان چگونه باعث ایجاد فرآیند کارآفرینی می‌شوند:

انواع اصلی کارآفرینی

بر اساس تحقیقات راماچانداران در حالت کلی، 6 نوع اصلی کارآفرینی وجود دارد. راماچانداران و همکارانش در پژوهش ‌روی 30 کسب و کار، انواعی از کارآفرینی را ارائه کردند که به شرح زیر است:

نوع اول: این نوع کارآفرینان بیشتر دانش‌آموختگان و نوآوران دارای انعطاف‌پذیری بالا هستند که خدمات و تولیدات فناوری محور و جدید را خلق‌کرده و آن را توسعه می‌دهند.

نوع دوم: کارآفرینان این گروه، محصولاتی را که لزوما دارای فناوری بالا نیست برای نخستین‌‌بار به بازار ارائه می‌کنند و آن را توسعه می‌دهند. این افراد، تجربیات ارزشمندی از کار در مکانی که مرتبط با بازار هدفشان باشد دارند.

نوع سوم: شغلشان را وقتی صنعت در مرحله رشد سریع است شروع می‌کنند و خدمات خود را با رشد فوق‌العاده جهت ارائه به صنعت مذکور نشان می‌دهند.

نوع چهارم: کارآفرینی را به طور ابتدایی برای کسب پول شروع می‌کند و مأموریت، تولید یا محصولاتشان خیلی واضح نبوده و ممکن است متحمل خسارات جدی شوند.

نوع پنجم: این کارآفرینان از کسب و کار خانوادگی خود وارد بازار می‌شوند و پس از ورود به بازارهای بالغ، محصولات خود را آزموده و محک می‌زنند تا با کمترین میزان ریسک انتخاب شده، کسب و کارشان به عنوان یک منبع اضافی درآمد آغاز شود.

نوع ششم: کسب و کارشان را بعد از سالها کار کردن برای دیگران شروع می‌کنند. این گروه ریسک نمی‌کنند، وارد بازارهای توسعه‌یافته می‌شوند که در آن زمینه، تجربه قبلی دارند، منابع مالی آن‌ها اغلب محدود است و بیشتر مدیر هستند تا کارآفرین.

برای آشنایی بیشتر درباره انواع کارآفرینی می‌توانید کتاب نظریه‌های کارآفرینی را که انتشارات دانشگاه تهران آن را منتشر نموده، مطالعه نمایید.

طبقه‌بندی‌ نوآوری‌های تکنولوژیک در کارآفرینی درحوزه سلامت

یکی از عوامل موثر بر کارآفرینی در حوزه سلامت به طور اختصاصی، شناخت تکنولوژی‌های قابل استفاده در این حوزه است، اما این تکنولوژی‌ها در کدام بازار و کشور قابل استفاده خواهد بود؟ آیا لزوما کلون کردن هر تکنولوژی قابلیت استفاده را دارد؟ چه تکنولوژی‌هایی در باز سلامت، نوآوری‌های لازم جهت حل مشکلات جامعه را دارد؟

پاسخ اساسی به این پرسش‌ها، لازمه شناخت انواع تکنولوژی‌های موثر در حوزه سلامت است. مهم‌ترین آن‌ها که تنوع نسبتا قابل توجهی نیز داشته به شرح زیر هستند:

تکنولوژی جدید (New Tech.)

هر تکنولوژی نویی را که تاثیر محسوسی در فعالیت یک شرکت یا محصولات آن داشته باشد گویند.

تکنولوژی بالقوه (Emerging Tech.)

تکنولوژی‌ای که هنوز به مرحله تجاری نرسیده و چند سال دیگر قابل بهره‌برداری خواهد بود.

تکنولوژی پیشرفته یا بالا (High Tech.)

به تکنولوژی پیشرفته یا پیچیده گفته می‌شود. ویژگی‌های این تکنولوژی چنین عنوان شده است:

• • افراد متخصص و دانشمند سطح بالا را به کار می‌گیرد.
  • نرخ تغییرات تکنولوژی آن به نسبت بیشتر است.
  • با نوآوری‌های تکنولوژیکی در رقابت است.
  • هزینه تحقیق و توسعه (R&D) در آن بسیار بالاتر است: اغلب دو برابر میانگین سایر تکنولوژی‌ها یا یک دهم میزان فروش آن.
  • امکان رشد سریع را فراهم ساخته و تکنولوژی‌های بالقوه جدید دیگر، آن را به راحتی تهدید می‌کنند.

تکنولوژی پایین (Low Tech.)

تکنولوژی‌هایی را که بخش قابل توجهی از جوامع را دربر گرفته‌اند گویند و ویژگی‌های آن به شرح زیر قابل بیان است:

• • افراد متخصص با تحصیلات و تجارب نسبتا کمتری در آن به کار گرفته شده‌اند.
  • اغلب شامل فعالیت‌های دستی و نیمه اتوماتیک است.
  • هزینه تحقیق و توسعه آن‌ها کمتر از میانگین صنعت می‌باشد.
  • تغییرات تکنولوژیکی آن کمتر و محدودتر است.
  • بیشتر محصولات ساخته شده به کمک آن برای نیازهای اولیه جوامع مانند غذا، پوشاک و غیره می‌باشد.

تکنولوژی متوسط (Medium Tech.)

تکنولوژی‌هایی را که بین تکنولوژی پیشرفته یا بالا و پایین قرار می‌گیرد گویند.

تکنولوژی مناسب (Appropriate Tech.)

این نوع تکنولوژی، نشان از تناسب بهینه بین آن و منابع استفاده شده را می‌دهد. در بسیاری از کشورهای جهان سوم به علت عقب‌افتادگی و فاصله زیاد از جوامع پیشرفته، امکان به‌کارگیری هم‌زمان هر تکنولوژی در آن میسر نبوده و نیاز به انطباق دارند که باید در کشور بومی سازی شوند.

تکنولوژی مستند (Codified Tech.) در برابر تکنولوژی نهفته (Tacit Tech.)

تکنولوژی مستند، قابلیت مطالعه، بررسی، یادگیری، اجرا، حفظ و نگهداری را داشته و با انتقال آن از یک منبع به منبع دیگر تبادل می‌شود. کتب، گزارش‌ها، نمونه‌ها، استانداردها و غیره از جمله نمونه‌های مستند‌شده تکنولوژی هستند. اما انتقال تکنولوژی نهفته با آموزش‌های عملی و یا نمایش دادن در حین کار تا حدودی امکان‌پذیر می‌باشد. تکنولوژی نهفته از چرایی یک پدیده بحث می‌کند در حالی که تکنولوژی مستند از چگونگی آن.

روش‌های پیش‌بینی نوآوری تکنولوژیک در حوزه سلامت

یکی از روش‌های رایج در کارآفرینی سلامت، پیش‌بینی تکنولوژی‌های به‌کاررفته در یک صنعت یا کسب و کارهای مشابه آن یا در برخی از موارد، خلق یا پیدا نمودن یک تکنولوژی جدید است. دانستن روش‌های پیش بینی تکنولوژی در تعیین استراتژی، از روش‌های مختلفی به دست می‌آید که مهم‌ترین آن‌ها در حوزه سلامت به شرح زیر می‌باشند:

پیش بینی تکنولوژی (Technology Forecasting)

در این روش، تکنولوژی در حال توسعه، ابتدا شناسایی شده و روند رشد و توسعه آن مورد ارزیابی قرار گرفته یا تخمین زده می‌شود. متدولوژی ارزیابی، بر اساس تحلیل روند زمانی می‌باشد.

تصویربرداری از تکنولوژی (Technology Scanning)

در این روش، افراد خبره و صاحب نظر، آینده تحولات تکنولوژیکی جدید و دارای پتانسیل را  حدس می‌زنند. به این ترتیب، نوعی پیشگویی برای حالت‌های ممکن یا گزینه‌های مختلف به عمل می‌آید.

مسیریابی تکنولوژی (Technology Roadmapping)

در مسیریابی تکنولوژی، ارتباط بین تکنولوژی‌های قدیمی و جدید ترسیم شده و بدین ترتیب مشخص می‌شود که با ترکیب تکنولوژی‌های مختلف، احتمالاً چه نوع تکنولوژی‌های جدیدی در آینده ظهور خواهند نمود. بسیاری از تکنولوژی‌های چندرشته‌ای و میان‌رشته‌ای همچون بیوشیمی، نانوتکنولوژی، بیومکانیک، بیومهندسی و غیره از این طریق کشف یا شناسایی شده‌اند.

جدول اختراعات ثبتی (Patent Portfolio)

این روش تا حدودی شبیه روش‌های مسیریابی تکنولوژی است. اختراعات ثبت‌شده در جداول متعدد کنار هم قرار می‌گیرند و جایگاه آن‌ها تعیین می‌شود، خلاءهای تکنولوژیکی نیز مشخص می‌گردند. سپس کارآفرینان حوزه سلامت و حوزه‌های مرتبط به شناسایی فرصت‌های اختراع و نوآوری‌های مختلف قابل قبول برای بازارهای مرتبط با حوزه سلامت می‌پردازند.

تحلیل تاثیر متقابل (Cross Impact Analysis)‌

در این روش سعی می‌شود احتمالات مشترک چند تکنولوژی و نوآوری‌های موجود با هم مقایسه شده و عوامل وابسته به و تاثیرگذار بر آنها شناسایی گردد. نقطه تلاقی این تحلیل‌ها می‌تواند راه‌حل‌های قابل قبولی را برای حل مسائل ارائه کند.

روش دلفی (Delphi Method)

بیشترین و پرکاربردترین روش بوده و از طریق گردآوری نظرات صاحب‌نظران در دفعات مکرر، نسبت به سایر اتفاقات نوآورانه و تکنولوژیک و فیدبک دادن به آن‌ها اجرا می‌شود.

کارآفرینان حوزه سلامت، قبل از استفاده و پیاده‌سازی چنین روش‌هایی باید تعهدات انسانی-اجتماعی خود را در برابر جامعه فراموش نکنند و همچنین در انتخاب و به‌کارگیری آن‌ها براساس استراتژی‌های رقابتی عمل نمایند تا بتوانند در عرصه تجارت و کسب و کار موفق شوند.

استراتژی‌های نوآورانه در حوزه سلامت

همواره به منظور موفقیت در یک کسب و کار باید از استراتژی‌های مناسب، کاربردی و نوآورانه استفاده کرد. از جمله رایج‌ترین نوآوری‌ها در حوزه سلامت می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

نوآوری در ارائه خدمات

در این شیوه می‌توانید با ارائه راهکارهای نوآورانه و خلاق باعث ایجاد خدمات سریع‌تر، ارزان‌تر، موثر‌تر و باکیفیت‌تر شوید. ارتقا در هر یک از ابعاد ذکر شده شما را در جهت پایدار‌تر و توسعه‌پذیرتر شدن کسب و کارتان قرار خواهد داد.

مدل‌های جدید و بهینه کسب و کار

شما می‌توانید با به‌روز کردن مدل کسب و کار خود و یا ایجاد مدل‌های کسب و کار متنوع و متناسب، همگام با شرایط پیشرفت حوزه سلامت، کارایی و بازدهی سیستم خود را افزایش دهید. همچنین می‌توانید با ایجاد نوآوری در سیستم مدیریتی و یا بازاریابی خود، باعث بهبود شرایط کسب و کار خود شوید. ایجاد چنین مدل‌هایی در حوزه سلامت علاوه بر صرفه‌جویی هزینه‌های کشور، باعث ایجاد سیستمی منسجم‌تر و چابک‌تر می‌گردد که ارائه خدمات بهتر به مشتریان را به دنبال خواهد داشت.

پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی بیشتر با مدل‌های کسب و کار متناسب حوزه سلامت مقاله «12 نوع مدل های کسب و کار استارتاپ های سلامت دیجیتال» را مطالعه نمایید.

به کارگیری تکنولوژی و فناوری‌های نوین

امروزه با گسترش هر چه بیشتر فناوری و نوآوری می‌توان باعث تسهیل کلیه فرآیندهای حوزه سلامت شد. همچنین به‌کارگیری متخصصان علوم بین رشته‌ای، باعث ارتقای فناوری‌های این حوزه می‌گردد. نمونه‌ای از حوزه‌های پراهمیت در آینده سلامت در زیر آمده است:

• واقعیت مجازی
• واقعیت افزوده
• پرینترهای سه بعدی
• گجت‌های پوشیدنی
• اعضای مصنوعی
• ربات‌های جراح
• اینترنت اشیا
• داده کلان
• هوش مصنوعی
• بیوتکنولوژی و نانوتکنولوژی

این‌ها از جمله مواردی هستند که نقش مهمی در کارآفرینی در حوزه سلامت بر عهده خواهند داشت. همچنین از جمله فاکتورهای تکنولوژیک موثر بر این عوامل که تاثیرات قابل توجهی را در صحنه رقابت صنعتی این حوزه‌ها ایفا و ایجاد خواهد شد شامل:

• مهندسی ژنتیک
• بیوشیمی پیشرفته
• علوم مرتبط با حوزه لیزرها و اپتیک
• ذخیره سازی اطلاعات به صورت نوری و ابری
• امواج کوتاه و ماهواره های پیشرفته
• سلول های فتوولتییک
• پلیمر‌های جدید و سرامیک‌های پیشرفته
• کامپوزیت‌ها
• طراحی مولکولی

چالش‌های کارآفرینی در حوزه سلامت

همانند هر حیطه دیگری، حوزه سلامت نیز دارای چالش‌های اساسی در بخش کارآفرینی خود می‌باشد. اما آنچه کارآفرینی در حوزه سلامت را نسبت به سایر کسب و کارها دشوارتر می‌سازد قوانین و مقررات متفاوت و سختگیرانه است که همگی به علت حفظ سلامت جامعه و اهمیت آن می‌باشد.

از جمله موارد مهم برای حل این مشکل بزرگ و اساسی، شکل‌گیری یک اکوسیستم یا زیست‌بوم تخصصی در حوزه سلامت و درمان با کمک صاحب‌نظران حوزه نوآوری و نهادهای مربوطه است. چرا که در این مدل، مسائل مرتبط با حوزه سلامت به همراه بازیگران اصلی آن و همچنین مشاوران، مربیان، رسانه‌های تخصصی آفلاین و آنلاین و قانون‌گذاران خبره آن مورد بررسی کارشناسی قرار خواهد گرفت. به این ترتیب، به حل این معضل و مشکل اساسی کمک می‌شود، نه فقط کورتر شدن گره‌های آن.

سایر چالش‌های کارآفرینی در حوزه سلامت

• عدم نیازسنجی صحیح و شناخت مخاطب از سمت کارآفرینان
• نبود قوانین شفاف برای اخذ مجوز
• مشکل امنیت و حریم خصوصی افراد
• سطح پایین آگاهی عمومی نسبت به سلامت دیجیتال

امید است با بهره‌گیری از کلیه ظرفیت‌های موجود در کشور، مشکلات مرتبط با حوزه پر اهمیت سلامت مورد بررسی و موشکافی قرار گیرد.

0%

• Criteria 0%
• Criteria 0%
• Criteria 0%
• Criteria 0%
• Criteria 0%