سلامت دیجیتال در ایران

در دهه 1990، همزمان با گسترش استفاده از کامپیوترهای شخصی، به خصوص برای الکترونیکی کردن پرونده‌ها، سلامت الکترونیک یا eHealth شکل گرفت. در اوایل قرن 21 با رشد اینترنت و ورود نسخه دوم وب (web 2.0) همین مفاهیم با عنوانی مانند نسخه دوم سلامت دیجیتال یا Health 2.0 وارد عرصه سلامت شد. با همه‌گیر شدن موبایل در اواسط دهه 2000 شاخه جدیدی به نام سلامت همراه یا Mobile Health (mHealth) معرفی گردید. پس از آن نیز با دیجیتالی شدن همه ابعاد زندگی انسان‌ها، امروزه حوزه‌ای به نام سلامت دیجیتال (Digital Health) به وجود آمده است. سلامت دیجیتال در ایران نیز جای پای خود را باز کرده است که قرار است در این مقاله مفصلا به آن بپردازیم. با ما همراه باشید.

سلامت دیجیتالی چیست؟

طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی، eHealth به معنی استفاده از تکنولوژی‌های اطلاعات و ارتباطات و mHealth به معنی استفاده از تکنولوژی‌های موبایل و بی‌سیم (Wireless) در سلامت است. همین سازمان، سلامت دیجیتال را به عنوان حوزه‌ای بزرگ که eHealth و mHealth به علاوه استفاده از تکنولوژی‌های نوظهور از جمله داده‌های کلان (Big Data)، ژنتیک (Genomics) و هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) در ارائه راهکارهای نوین حوزه سلامت، همگی زیرمجموعه‌های آن هستند، تعریف نموده است.

5 راس سلامت دیجیتال در ایران که آینده را شکل خواهد داد

راهکارهای سلامت دیجیتال به مرور و آرام آرام در دو دهه گذشته وارد حوزه سلامت شده‌اند. اما هنوز نتوانسته‌اند جایگاهی ویژه و قابل توجه برای خود پیدا کنند و یا تحول دیجیتال اساسی را در سلامت رقم بزنند. برای فهم بهتر می‌توان این موضوع را با سایر حوزه‌ها از جمله حوزه مالی مقایسه کرد. اگر تنها نحوه پرداخت قبض‌های خود را امروز با ده سال پیش مقایسه کنید، به خوبی مشاهده می‌کنید که تکنولوژی به نحوی تعاملات و ساختارها در حوزه مالی را متحول کرده که حتی تصور بازگشت به دوران قبل از آن غیر ممکن است. این در حالی است که در حوزه سلامت نمی‌توان موردی این چنینی یافت. نحوه تعامل و رویکردهای سیستم سلامت سالیان سال است که به همین صورت باقی مانده است.

با این حال تقریبا تمام پیش‌بینی‌ها، راهکارهای سلامت دیجیتال را کم و بیش بخشی اساسی از آینده حوزه سلامت می‌دانند. بین اینکه کم و کیف این تحولات به چه شکلی خواهد بود اختلاف نظر وجود دارد ولی کمتر کسی شک دارد که سلامت دیجیتال تحولی قابل توجه در حوزه سلامت ایجاد خواهد کرد.

از نظر کسب‌وکاری نیز علاوه بر اینکه تعداد استارتاپ‌های سلامت دیجیتال در یک دهه اخیر به طور قابل توجهی افزایش یافته است، میزان سرمایه‌گذاری در این حوزه نیز رشد صعودی داشته است. طبق گزارش استارتاپ هلث (Startup Health) میزان سرمایه‌گذاری روی استارتاپ‌های سلامت دیجیتال از 2/1 میلیارد دلار در سال 2010 با رشد بیش از 10 برابر به میزان 6/14 میلیارد دلار در سال 2018 رسیده است. این نشان می‌دهد که پیش‌بینی سرمایه‌گذاران نیز بیانگر رشد و توسعه سلامت دیجیتال و پیدا کردن جایگاهی ویژه در حوزه سلامت است.

دسته‌بندی استارتاپ‌های سلامت دیجیتال

دسته‌بندی‌های مختلفی برای استارتاپ های حوزه سلامت ارائه شده است از جمله دسته‌بندی که سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) و سازمان بهداشت جهانی (WHO) ارائه نموده است. ولی این دسته‌بندی‌ها هر کدام با هدف خاصی انجام شده‌اند، به عنوان مثال FDA این دسته‌بندی را برای نظارت و ارائه مجوز تهیه نموده است و WHO برای راهنمایی سیستم‌های سلامت و توسعه سلامت دیجیتال در بخش سلامت عمومی (Public Health) دسته‌هایی را معرفی کرده است.

اما این دسته‌بندی‌ها برای ایده‌پردازی و کمک به نوآوری در حوزه سلامت دیجیتال مناسب نیستند. به همین دلیل ما در اینجا دسته‌بندی براساس اهداف و چشم‌اندازهای سلامت دیجیتال ارائه می‌کنیم. اهداف و چشم‌اندازهای چهار گانه سلامت دیجیتال از قرار زیر هستند:

1. توانمندسازی مردم و بیماران: به منظور افزایش و تسهیل دسترسی مردم به خدمات سلامت و افزایش مسئولیت‌پذیری ایشان در مقابل سلامت خود
2. هماهنگی اجزای سیستم سلامت: به منظور برقراری ارتباط و تسهیل تبادل اطلاعات میان اجزای مختلف حوزه سلامت
3. تغییر نظام پرداخت: به منظور پیاده‌سازی نظام پرداخت مبتنی بر خروجی و حفظ سلامت مردم
4. پزشکی شخصی: به منظور شخصی‌سازی نمودن هرچه بیشتر تشخیص و درمان برای افراد

این دسته‌بندی که براساس این اهداف طراحی شده است در قالب نقشه‌ای به نام نقشه نوآوری سلامت دیجیتال معرفی می‌گردد.

نقشه نوآوری سلامت دیجیتال

به دلیل اینکه حوزه سلامت دیجیتال بسیار نوظهور است و همچنان نوآوری‌های بسیاری در آن شکل می‌گیرد نمی‌توان مرز دقیقی میان این دسته‌ها مشخص نمود. لذا نقشه نوآوری سلامت دیجیتال به شکل یک هرم طراحی شده است که استارتاپ‌ها و راهکارهای سلامت دیجیتال در فضای داخلی این هرم و بین رئوس آن که در واقع همان اهداف ذکر شده در بالا هستند قرار می‌گیرند.

برای شناخت بهتر این نقشه ابتدا رئوس و یا همان اهداف را تعریف و معرفی می‌کنیم و سپس به معرفی دسته‌هایی که می‌توانند در بین این رئوس قرار گیرند می‌پردازیم. البته علاوه بر 4 راس که منطبق بر اهداف حوزه سلامت دیجیتال است راس بالایی هرم نیز وجود دارد که مربوط به داده‌های کلان است.

توانمندسازی بیمار – Patient Empowerment

بیماران به شکل قابل توجهی از تصمیم‌گیری و مشارکت در مراقبت‌های سلامت کنار گذاشته شده‌اند. وقتی که بیماران و مردم احساس کنند که در این امر مشارکت دارند انگیزه و اشتیاقشان برای اقدام مثبت در جهت سلامت و مراقبت‌های بهداشتی درمانی خودشان بیشتر می‌شود. به عنوان مثال اگر بیمار احساس کند که در مورد دارویی که برایش تجویز شده اطلاعات کافی به وی داده نشده احتمال قطع و عدم ادامه درمان بالا می‌رود. بدون سامانه کارآمد برای جستجوی پزشکان و دسترسی آنلاین به آنها، بسیاری از اقدامات برای دریافت مراقبت‌های بهداشتی درمانی انجام نمی‌شوند.

برای حل این مشکلات استارتاپ‌های این حوزه تلاش دارند بیماران و مردم را توانمند کنند تا در قبال سلامت خود مسئول باشند و برای حفظ و ارتقای آن اقدام کنند. اغلب این استارتاپ‌ها با ایجاد فضایی مشتری‌محور، دریافت و دسترسی به خدمات را تسهیل می‌کنند.

هماهنگی مراقبت‌های سلامت – Healthcare Coordination

سیستم سلامت بسیار از هم گسسته است و نه تنها بیماران در مراقبت‌ها مشارکت ندارند بلکه قسمت‌های مختلف سیستم سلامت نیز از هم دور و منزوی هستند. در بسیاری از مواقع حتی در یک بیمارستان، زیرساخت‌ها و پایگاه داده‌ها در بخش‌های مختلف متفاوت است. پرونده‌های پزشکی از پزشکی به پزشک دیگر منتقل نمی‌شود. بیمه‌ها برای خود، داده‌های مستقلی دارند که می‌تواند برای مراقبت‌های سلامت مفید باشد و در دسترس نیستند. وقتی که بیمار از بیمارستان مرخص می‌شود معمولا پیگیری و پایش از نحوه ادامه درمان و انجام دستورات وجود ندارد.

این قبیل مشکلات را استارتاپ‌هایی با برقراری ارتباط میان ذی‌نفعان مختلف حوزه سلامت حل می‌کنند. هر استارتاپی که به نحوی برای ایجاد ارتباط بین اجزای نظام سلامت مانند برقراری ارتباط میان پزشکان با پرستاران، پزشکان با بیمارستان یا بیمارستان با بیمه تلاش می‌کند در این دسته‌بندی قرار می‌گیرد.

اصلاح نظام پرداخت – Payment Reform

هزینه‌های مراقبت‌های سلامت رو به افزایش است و درمان روز به روز گران‌تر می‌شود. هرچند مدیریت بهتر در نظام سلامت می‌تواند هزینه‌ها را کاهش دهد ولی این امر بدون تغییرات بنیادی در نحوه پرداخت برای سلامت، پایدار نخواهد ماند. سوال اصلی این است که آیا می‌توانیم مشوق‌های مالی به ذی‌نفعان سیستم سلامت برای ارائه مراقبت‌های بهتر ارائه دهیم؟

هرچند برای این مشکلات راهکارهای دولتی ارائه می‌شود ولی استارتاپ‌ها نیز با ارائه پلتفرم‌هایی که به هم‌راستا کردن مشوق‌های مالی با منافع ذی‌نفعان سلامت، به خصوص بیماران، کمک می‌کند، برای حل این مشکلات اقدام کرده‌اند. اکنون انگیزه‌ها برای ایجاد این تغییرات کم است چون کسانی که از صرفه‌جویی در هزینه‌ها سود می‌برند همان کسانی که روی این تغییر سرمایه‌گذاری می‌کنند نیستند. با آنکه مراقبت از بیمار همیشه هدف اصلی است ولی دیدگاه‌های مالی بین بیمه‌ها، پزشکان یا سیستم سلامت متفاوت است. بنابراین استارتاپ‌های این حوزه بر بازطراحی مشوق‌های مالی بین ذی‌نفعان مراقبت‌های سلامت تمرکز کرده‌اند تا بتوانند راهکاری برای این مشکلات ارائه دهند.

پزشکی شخصی‌سازی شده  – Personalized Medicine

درمان‌های امروزی برای جمعیت انسان‌ها طراحی و تهیه شده‌اند. مطالعات بالینی برای ارزیابی درمان‌ها و داروها بر روی صدها یا هزاران نفر انجام می‌شوند و حتی راهنماهای بالینی برای جمعیت بزرگی از مردم طراحی می‌شود. دسترسی به داده‌های جدیدی از بیماران و ظهور تست‌های آسان و ارزان ژنتیکی، عرصه جدیدی برای تحقیقات در زمینه پزشکی شخصی‌سازی شده گشود. یعنی درمان با توجه به سابقه پزشکی و درمانی و ترکیب ژنتیکی فرد شخصی‌سازی می‌شود. هرچند هزینه پزشکی شخصی‌سازی شده می‌تواند گران باشد ولی استارتاپ‌های حوزه اصلاح نظام پرداخت به کاهش این هزینه‌ها نیز توجه دارند.

در پزشکی شخصی‌سازی شده اعتقاد بر این است که هرچقدر که ما داده‌های بیشتری از بیماران به دست بیاوریم، می‌توانیم درمان‌های بهتر و اختصاصی‌تر برای بیماران طراحی کنیم. استارتاپ‌های این حوزه بیشتر بر روش‌های تشخیصی شخصی و درمان‌های مبتنی بر ژنوم تمرکز دارند و برای بهبود روش‌های تشخیصی و درمانی تلاش می‌کنند.

داده‌های کلان سلامت – Health Big Data

در راس بالایی هرم نقشه استارتاپ‌های سلامت، داده‌های کلان سلامت قرار دارد. علم پزشکی و حوزه سلامت یکی از قدیمی‌ترین حوزه‌های علمی است و رازهای بسیاری در طول صدها سال در آن کشف و حل شده است ولی ما تقریبا به دوره‌ای از تاریخ رسیده‌ایم که حل بسیاری از مشکلات با استفاده از روش‌های قدیمی کارساز نیست. ما نیاز به داده‌های بیشتر و بیشتر و توان فکری زیاد و زیادتر برای تحلیل و ارزیابی آنها داریم. علم داده‌های کلان از یک سو و هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، افقی تازه را برای کشف راهکارهای جدید به روی ما گشوده است.

داده‌های کلان سلامت به نحوی در هر 4 حوزه گفته شده قبلی وجود دارند ولی برخی از استارتاپ‌ها بیشتر در زمینه جمع‌آوری و تحلیل و استفاده از آنها فعال هستند و برخی کمتر. پرواضح است که استارتاپ‌هایی که از داده‌های کلان در کار خود بیشتر بهره می‌برند آینده سلامت را هدف قرار داده‌اند.

ویدئو معرفی نقشه نوآوری سلامت دیجیتال در اولین رویداد مدلین ری‌ویو

انواع راهکارهای سلامت دیجیتال

همانطور که ذکر شد راهکارها در فضای داخلی هرم و بین رئوس قرار می‌گیرند و می‌تواند به یک راس تمایل بیشتری داشته باشند. در اینجا به منظور ساده‌سازی موضوع راهکارها بین دو راس معرفی شده‌اند. در ادامه به معرفی این راهکارها یا در واقع زیردسته‌ها می‌پردازیم.

بین پزشکی شخصی‌سازی شده و توانمندسازی بیمار

Consumer Diagnostics : امکان دسترسی آسان، کم هزینه یا همگانی به ابزارها و روش‌ها تشخیصی را فراهم می‌کنند.

Assessment Solutions : ابزارها و راهکارهای جدید برای تشخیص بیماری‌ها ارائه می‌دهند.

Wearables : گجت‌ها یا دستگاه‌های پوشیدنی که امکان پایش مداوم یا درمان ساده‌تر را فراهم می‌کنند.

Wellness and life style : پلتفرم‌هایی هستند که به بهبود و ارتقا سطح سلامت و سبک زندگی افراد کمک می‌کنند.

Health Education : پلتفرم‌ها و راهکارهایی که برای آموزش یا تغییر رفتار طراحی شده‌اند.

Patient Engagement : پلتفرم‌ها و راهکارهایی که انگیزه فرد برای درمان یا ارتقا سطح سلامت خود را افزایش می‌دهند.

برخی از استارتاپ‌های سلامت دیجیتال که در این فضا قرار می‌گیرند از قرار زیر هستند:

استارتاپ 23 اند می – 23andMe

استارتاپ 23اَندمی دو بسته خدماتی برای آزمایش ژنتیک ارائه می‌دهد. یک بسته که فقط گزارش شجره‌نامه خانوادگی را شامل می‌شود و بسته دیگر که علاوه بر شجره‌نامه شامل گزارش‌های وضعیت سلامت، ریسک‌های ژنتیکی، وضعیت ناقل بودن برای برخی ژن‌های بیماری‌زا و همچنین ژن‌هایی مانند رنگ مو و چشم و حتی ترس از ارتفاع نیز می‌باشد.

www.23andme.com

استارتاپ سنتینل – Sentinel

سنتینل یک پلتفرم مجازی برای پایش فشار خون است. روش کار به این صورت است که پزشک پس از تشخیص فشار خون بالا، بیمار خود را در پلتفرم سنتینل ثبت‌نام می‌کند و یک فشارسنج مچ‌بندی در اختیار بیمار قرار داده می‌شود. به طور روزانه اندازه‌گیری فشار خون از طریق اپلیکیشن به بیمار یادآوری می‌شود و اطلاعات به صورت اتوماتیک وارد پلتفرم می‌شود. پزشک هر زمان که بخواهد به اطلاعات و وضعیت بیمار خود دسترسی دارد و همچنین یک گزارش ماهیانه از وضعیت درمان وی دریافت می‌کند.

https://www.sentinel.healthcare/

استارتاپ هلثی آی‌او – Healthy.io

«هلثی آی‌او» محصولی به نام «دیپ آی‌او» (dip.io)، کیت خانگی آزمایش ادرار را ارائه می‌کند. این محصول، در وقت میلیون‌ها نفر در روز که برای آزمایش ادرار به آزمایشگاه‌ها مراجعه می‌کنند صرفه‌جویی می‌کند. متقاضیان این آزمایش علاوه بر افراد مشکوک به بیماری‌های نفرولوژیک و اورولوژیک، خانم‌های باردار، افراد مبتلا به دیابت و یا پرفشاری خون نیز  هستند. این کیت شامل نوار اندازه‌گیری (dipstick)، صفحه کالیبراسیون، محفظه ادرار و اپلیکیشن دیپ آی‌او می‌باشد.

http://www.healthy.io

استارتاپ میس‌فیت – Misfit

میس‌فیت در سال 2011 با هدف استفاده از سنسورهای دیجیتال برای پایش وضعیت سلامت افراد تشکیل شد. هدف این استارتاپ تولید گجت‌های پوشیدنی است که همه افراد جامعه در طول روز از آن استفاده کنند. در حال حاضر این شرکت ساعت، دستبند و گردنبندهای هوشمند تولید می‌کند و علاوه بر فروش محصولات آماده، این محصولات را به صورت شخصی‌سازی شده نیز می‌فروشد.

https://misfit.com

استارتاپ اولت – Owlet

مانیتور کودک اُوْلِت یک جوراب است که میزان ضربان قلب و سطح اکسیژن را برای کودکان اندازه‌گیری کرده و اگر تنفس آن‌ها در طول شب به مشکل بخورد به والدین هشدار می‌دهد. اولت با استفاده از ترکیب دستگاه سنجش پالس‌اکسیمتری در بیمارستان‌ها و ایجاد ارتباطات جدید در بستر سیستم شخصی‌سازی ‌شده‌‌ای که همگام با فرزند شما رشد می‌کند، به رفع این نگرانی‌ها می‌پردازد.

https://owletcare.com/

استارتاپ سانو – Sano

استارتاپ سانو،‌ یک پچ پوشیدنی طراحی کرده که به صورت مداوم اما بدون درد، میزان گلوکوز خون را پایش می‌کند. این پچ، یک حسگر بیومتریک است که روی پوست قرار می‌گیرد و گلوکوز و فاکتورهای بیوشیمیایی خون را از مایع میان‌بافتی در آخرین لایه پوست اندازه‌گیری و ثبت می‌کند. پچ سانو سپس این اطلاعات را به دستگاه‌های هوشمند و پلتفرم‌های تحلیل داده می‌فرستد و اطلاعاتی منحصر به فرد از وضعیت بیومتریک او همراه راهکارهایی برای بهبود سلامتش به دست می‌دهد.

https://sano.co/

استارتاپ اریوال – Arivale

این استارتاپ در سال 2019 شکست خورد و فعالیت آن متوقف شد.

استارتاپ اریوال راهکاری علمی و شخصی‌سازه شده برای دستیابی به سلامتی و دوری از بیماری‌ها ارائه می‌دهد. اریوال با استفاده از اطلاعاتی که از شما به دست می‌آورد برنامه‌ای شخصی‌سازی شده برای ارتقا و بهبود سلامتی به شما ارائه می‌دهد. همچنین مربیان اریوال در این راه همراه شما هستند و برای رسیدن به اهداف سلامتی‌تان به شما کمک می‌کنند.‌

https://www.arivale.com/

استارتاپ تومارو – 2Morrow

محصول استارتاپ تومارو یک پلتفرم تغییر رفتار است که با استفاده از برنامه تغییر رفتار مبتنی بر شواهد طراحی و پیاده‌سازی شده است. مدلی که این استارتاپ از آن بهره گرفته است براساس سال‌ها مطالعه و تحقیق در سراسر دنیا طراحی شده و با نام مدل درمان پذیرش و تعهد یا ACT معروف است. در حقیقت استارتاپ تومارو موتور تغییر رفتاری مبتنی بر گوشی‌های هوشمند با این مدل طراحی نموده است. ترک سیگار، کاهش وزن، استرس و دردهای مزمن مورادی هستند که این استارتاپ برای آنها راهکاری ارائه نموده.

https://www.2morrowinc.com/

استارتاپ کوربو هلث – Kurbo Health

کوربو هلث پلتفرم کوچینگ شخصی برای کاهش و کنترل وزن در کودکان است. در کوربو پس از انتخاب یک مربی براساس نیازها و وضعیت کودک، هدف‌گذاری واقع‌بینانه و قابل دستیابی انجام می‌شود. پس از آن با استفاده از اپلیکیشن موبایل که با تکنیک چراغ راهنمایی طراحی شده است، وضعیت تغذیه و فعالیت جسمانی ثبت می‌شود. در انتهای هر هفته مربی با ایشان پیشرفت و وضعیت آن هفته را بررسی و پیشنهادات عملیاتی ارائه می‌دهد.

https://kurbo.com/

استارتاپ وی‌بتر – WayBetter

محصولات شرکت waybetter بازی‌های گروهی آنلاین هستند که با استفاده از رقابت دوستانه و پول، آدم‌ها را ترغیب به کاهش وزن می‌کنند. این شرکت در سال 2010 و با محصولی به نام DietBet شروع به کار کرده است و بعد از آن سه محصول دیگر StepBet ،RunBet و SweatBet را نیز به محصولات خود اضافه نموده است. بازی به این صورت است که بازیکنان یک هدف شخصی برای خود تعیین می‌کنند و روی آن شرط می‌بندند. اگر در طی 4 تا 6 هفته طول بازی بازیکن بتواند به اهداف تعیین شده برسد شرط را می‌برد و پول جمع شده بین برندگان تقسیم می‌شود.

https://waybetter.com/

استارتاپ بیلانگ‌لایف – Belong.Life

بیلانگ اپلیکیشنی برای بیماران مبتلا به سرطان و خانواده و مراقبان آنها است تا مسیر درمان و مدیریت بیماری را آگاهانه طی کنند. اپلیکیشن بیلانگ یک شبکه اجتماعی ویژه افراد مبتلا به سرطان است که امکانات گوناگونی از قبیل اتاق‌های گفتگو، ثبت اطلاعات سلامت، تقویم درمان و شرکت در کارآزمایی‌های بالینی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد.

https://www.belong.life

استارتاپ آوت کام هلث – Outcome Health

آوت‌کام هلث محتوای اختصاصی آموزش بیمار را در قالب نمایشگرهای دیجیتال برای بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها و مطب‌ها تهیه و عرضه می‌کند. علاوه بر این، آموزش بیمار به صورت از راه دور نیز از خدمات دیگر این استارتاپ است.

https://www.outcomehealth.com/

بین توانمندسازی بیمار و هماهنگی مراقبت سلامت

Health Convenience : راهکارهایی که ارائه خدمات را شفاف‌تر می‌کنند و منجر به دسترسی بهتر و راحتتر افراد به خدمات سلامت می‌شوند.

Tele Health : پلتفرم‌هایی که امکان ارائه خدمات سلامت از راه دور را فراهم می‌کنند.

Care Delivery : راهکارهایی که خدمات سلامت را در محل به افراد ارائه می‌دهند.

Care Management : راهکارهایی که افراد را در داخل سیستم پیچیده سلامت برای دریافت بهترین خدمات هدایت می‌کنند.

Decision Support Systems : پلتفرم‌ها یا راهکارهایی که به ذینفعان مختلف در حوزه سلامت برای تصمیم‌گیری بهتر کمک می‌کنند.

برخی از استارتاپ‌های سلامت دیجیتال که در این فضا قرار می‌گیرند از قرار زیر هستند:

استارتاپ زاک داک – Zocdoc

زاک‌داک برای رفع مشکلات بیماران طراحی شده‌است. هر ماه، میلیون‌ها بیمار از خدمات زاک‌داک برای پیدا‌کردن پزشکان اطرافشان، گرفتن بهترین تصمیم بر اساس بررسی‌های تأییدشده، رزرو فوری قرار ملاقات به صورت رایگان، شنیدن نظرات سایر بیماران، یادآوری برای قرار‌های ملاقات، چک‌آپ و غیره استفاده می‌کنند. شما می‌توانید فرم‌های اداری مورد نیاز را تنها برای یک‌بار پر کنید و برای همیشه آن‌ها را ذخیره کنید.  موتور جستجوگر زاک‌داک، این امکان را به شما می‌دهد تا بر اساس شهر، بیمه درمانی، نام پزشک، وضعیت و اقدام پزشکی مورد نظرتان، اطلاعات دلخواهتان را جست‌وجو کرده و با توجه به آن‌ها قرار ملاقات مطلوب خود را ترتیب دهید.

https://www.zocdoc.com/

استارتاپ اسپشیالیست آنکال – Specialists On Call

بیمارستان‌ها با داشتن تکنولوژی تله‌مدیسن می‌توانند برای ارائه مراقبت‌های اورژانسی به راحتی از پزشکان متخصص برای مشاوره و معاینه بیمار کمک بگیرند. طراحی و پیاده‌سازی برنامه تله‌مدیسن اختصاصی برای بیمارستان‌ها زمان‌بر و گران است و ممکن است خطاهایی نیز حین اجرا داشته باشد. پلتفرم تله‌مدیسن متخصصان آنکال با نام TeleIQ به مراکز درمانی اجازه می‌دهد به راحتی برنامه مشاوره تلفنی و ویدیویی مخصوص خود را طراحی و در مرکزشان اجرا کنند. برای انجام این‌کار کافی است تخصص پزشکی مورد نظر را در تله‌آی‌کیو انتخاب کنید، سپس برای مشاوره، متخصصان مورد نظرتان را انتخاب و برنامه را اجرا کنید.

https://www.soctelemed.com/

استارتاپ فرست درم – First Derm

فرست‌دِرم، یک سرویس تحقیقاتی بر پایه تقاضا‌ برای متخصصان پوست است. فرست‌درم به کاربران این اجازه را می‌دهد تا هرکسی بتواند با استفاده از اپلیکیشن و وب، به صورت ناشناس تصاویر مربوط به پوست، مو یا ناخن را برای متخصص پوستی که توسط هیئت مدیره بررسی و تأیید شده ارسال و در عرض چند ساعت، نظر کارشناسی متخصصان و تجویز آنها را دریافت کند.

https://www.firstderm.com/

استارتاپ هوم تیم – Hometeam

هوم‌تیم خدمات مراقبت در منزل برای سالمندان ارائه می‌دهد. این استارتاپ خدمات در منزل منحصر به فردی را از طریق آموزش و پشتیبانی مراقبت‌کنندگان ارائه می‌دهد.

https://hometeamhealth.com/

استارتاپ گراند راند – Grand Rounds

خدمات گرند راند راهکاری تکنولوژی‌محور را به کارکنان سازمان‌ها و خانواده ایشان برای دسترسی به باکیفیت‌ترین مراقبت‌های درمانی ارائه می‌دهد. این خدمات به دو دسته کلی تقسیم می‌شود. یکی نظر متخصص است که پزشک محلی، بیمار را از راه دور به یک متخصص مرتبط می‌کند تا برای بیماری‌ها و موارد دشوار و پیچیده همکاری تیمی ایجاد شود. دیگری ویزیت مطب است که بهترین متخصص‌های محلی را شناسایی و به بیمار معرفی می‌کند. گرند راند در سیر درمان، همراه بیمار است و بیمار و خانواده وی می‌توانند از خدمات و کمک‌های مختلفی که ارائه می‌دهد بهره‌مند شوند.

https://www.grandrounds.com/

استارتاپ آمینو – Amino

آمینو یک پلتفرم جامع مدیریت هزینه‌های مراقبت‌های سلامت است. استارتاپ آمینو ادعا می‌کند که مهمترین دغدغه کارمندان در آمریکا هزینه‌های مراقبت سلامت است که این دغدغه حتی از پرداخت قسط‌ها و یا بیکار شدن هم بیشتر است. این استارتاپ با راهنمایی درست کارمندان برای استفاده از خدمات مراقبت سلامت به صرفه و موثر علاوه بر کاهش هزینه‌های پرداختی توسط خود کارمندان منجر به کاهش هزینه‌های بیمه کارفرماها نیز می‌گردد.

https://amino.com/

استارتاپ وکسل کلاد – VoxelCloud

استارتاپ وکسل‌کلاود سرویس کمک‌تشخیصی آنالیز تصاویر رادیولوژی با استفاده از هوش مصنوعی را ارائه می‌دهد. در حال حاضر محصولات این استارتاپ شامل غربالگری سرطان ریه، غربالگری بیماری‌های شبکیه و آنالیز پلاک‌های عروق قلبی می‌باشد. سیستم وکسل‌کلاود با استفاده از رایانش ابری (Cloud Computing) کار می‌کند و با استفاده از یک مرورگر ساده در دسترس است.

http://www.voxelcloud.io/en/index.html

استارتاپ نیرامای – NIRAMAI

نیرامای یک استارتاپ هندی deep tech حوزه سلامت است که با استفاده از هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی غربالگری سرطان پستان را به صورت غیرتهاجمی، دقیق، امن، دردسترس و ارزان ارائه می‌دهد. برخلاف ماموگرافی، راهکار نیرامای نیازی به دستگاه‌های گران‌قیمت و متخصصان رادیولوژی ندارد. تشخیص نیرامای از طریق آنالیز عکس‌های حرارتی با کیفیت بالا و الگوریتم‌های یادگیری ماشینی انجام می‌شود.

http://niramai.com/

استارتاپ آی تریاژ – iTriage

آی‌تریاژ در زمان راه‌اندازی یک نرم‌افزار موبایل بود که به بیماران کمک می‌کرد بتوانند در زمان بیماری تصمیمات بهتری بگیرند. این کار از طریق ارائه اطلاعات مرتبط، شفافیت در مورد کیفیت و اطلاعات مراکز درمانی محلی و دسترسی به آنها انجام می‌گرفت. این اپلیکیشن امکان ارزیابی علائم را به بیماران می‌داد و لیستی از تشخیص‌های احتمالی و مراکزی را که برای درمان می‌توانستند به آنها مراجعه کنند ارائه می‌داد. در طول نزدیک به ده سال، فعالیت آی‌تریاژ امکانات بسیاری به این موارد افزوده شد.

https://www.mobihealthnews.com/content/itriage-early-mobile-health-success-shuts-down-aetna-preps-new-flagship-app

بین هماهنگی مراقبت سلامت و اصلاح نظام پرداخت

Health IT and EHR : راهکارهایی که بر تسهیل و بهبود زیرساخت‌ها و روندها در داخل سیستم سلامت تمرکز دارند.

Care Management and Monitoring : پلتفرم‌ها یا راهکارهایی که اختصاصی برای یک وضعیت یا بیماری هستند و اغلب منجر به کاهش هزینه‌های مراقبت و درمان می‌شوند.

Quality Metrics Reporting : با افزایش نیاز به فهم بهتر از عملکرد و اثربخشی سیستم سلامت راهکارهای این حوزه به ارزیابی کیفیت خدمات سیستم سلامت می‌پردازند.

Health System Engineering : راهکارهایی که با بازطراحی سیستم سلامت به عنوان مثال مراقبت‌های اولیه سلامت، منجر به بهبود کیفیت و کاهش هزینه‌ها می‌شوند.

Health Exchange and Maketplace : پلتفرم‌هایی که مبادلات و خرید و فروش میان ذینفعان مختلف سلامت را تسهیل می‌کنند.

برخی از استارتاپ‌های سلامت دیجیتال که در این فضا قرار می‌گیرند از قرار زیر هستند:

استارتاپ پرکتیس فیوژن – Practice Fusion

پرکتیس فیوژن یک استارتاپ در حوزه پرونده‌های الکترونیک سلامت است که در سال 2005 تاسیس شده است. این #استارتاپ با طراحی پرونده‌های الکترونیکی سلامت بر بستر سرورهای ابری، می‌تواند پرونده سلامت بیماران را در اختیار پزشکان معاینه کننده بیمار قرار دهد.

https://www.practicefusion.com

استارتاپ کیونتوس – Qventus

پلتفرم کیوونتوس با استفاده از هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و دانش تصمیم‌گیری (Decision science)، داده‌های انبوه و نامنظم ثبت الکترونیکی سلامت(Elactronic Health Records)، برنامه زمانی جراحی‌ها، برنامه حضور کارکنان و دیگر داده‌های مراقبت سلامت را تحلیل کرده و براساس آنها راهکاری در لحظه برای بهبود عملکرد بیمارستانی ارائه می‌دهد. کیوونتوس می‌تواند مشکلات را پیش‌بینی کند، سپس با بررسی هزینه-اثربخشی، بهترین راهکار را پیشنهاد می‌دهد و به طور مستقیم، فرد مناسب را از تیم مربوطه برای رفع مشکل مشخص کند. نکته قابل توجه این است که پلتفرم هربار از داده‌ها و اتفاقات می‌آموزد و خود را سازگار می‌کند.

http://www.qventus.com

استارتاپ گلوکو – Glooko

شرکت گلوکو ماموریت خود را آسان نمودن مدیریت دیابت قرار داده است. در همین راستا این استارتاپ محصولات، اپلیکیشن موبایل گلوکو، کابل MeterSync برای iOS و اندروید و پایشگر جمعیتی گلوکو را عرضه نموده است. اپلیکیشن موبایل کلوگو امکان ثبت و ذخیره اطلاعات مختلف از جمله قند خون، انسولین، فعالیت جسمانی، داده‌های بیومتریک، تغذیه و سایر اطلاعات سبک زندگی را دارد. گلوکو با تعداد بسیار زیادی از دستگاه‌های سنجش قند خون، پمپ‌های انسولین و پایشگر‌های فعالیت جسمانی همخوانی دارد و می‌تواند اطلاعات را به طور خودکار از آن‌ها دریافت نماید.

https://www.glooko.com/

استارتاپ الدید – Aledade

مشتریان الدید پزشکان عمومی یا خانواده هستند که مراقبت‌های اولیه را ارائه می‌دهند. الدید با باز تعریف مدل سازمان‌های مسئول مراقبت یا accountable care organizations توانسته برخی از مشکلات این مدل را رفع نماید. در آمریکا از سال 2011 مراکز سازمان‌های مسئول مراقبت، راه‌اندازی شده‌اند که با مدل مراقبت مبتنی بر ارزش یا Value based care کار می‌کنند. یعنی این مراکز در مقابل سلامت تعداد افراد، کیفیت خدمات و نتایج مراقبت‌های خود مسئول هستند. درآمد این مراکز نیز براساس تعداد افرادی که از آنان مراقبت می‌کنند تعیین می‌گردد و نه ویزیت و یا درمان کردن ایشان.

https://www.aledade.com/

استارتاپ سیتی‌بلاک – Cityblock

استارتاپ سیتی بلاک خدمات مراقبتی خود را به صورتی شخصی‌سازی شده توسط یک تیم از متخصصان مختلف ارائه می‌دهد. این خدمات از خدمات درمانی، تا مشاوره‌های روانی، مددکاری و حتی اقتصادی را شامل می‌شود. سیتی بلاک ارتباط طولانی مدت را بین تیم مراقبت و خدمات گیرنده برقرار می‌کند تا بتواند با رویکرد پیشگیرانه و تغییرات زیربنایی سطح سلامت افراد را افزایش دهد. یکی دیگر از ویژگی‌های سیتی بلاک این است که خدمات گیرندگان می‌توانند در هر جایی و در هر زمانی به صورت حضوری یا مجازی به ارائه‌دهندگان خدمت دسترسی داشته باشند.

https://www.cityblock.com/

بین اصلاح نظام پرداخت و پزشکی شخصی‌سازی شده

Insurance : راهکارهایی که با روش‌های مختلف سعی در کاهش هزینه‌های سیستم بیمه و یا ارتقا سلامت افراد تحت پوشش دارند.

Alternative Financing and Value Based Care : پلتفرم‌های و راهکارهایی که روش‌های نوین پرداخت در نظام سلامت را ایجاد یا تسهیل می‌کنند.

Companion Diagnostics : راهکارهای تشخیصی نوینی که درمان بیماری‌ها را بهبود می‌دهند یا متحول می‌کنند.

BioMed and BioPharma : راهکارهایی که تجهیزات پزشکی یا داروهای جدید و نوآورانه با رویکرد شخصی‌سازی شده را به بازار عرضه می‌کنند.

Genetics-Based Therapy : راهکارهایی که درمان‌های شخصی‌سازی شده براساس ساختار ژنتیکی ارائه می‌دهند.

برخی از استارتاپ‌های سلامت دیجیتال که در این فضا قرار می‌گیرند از قرار زیر هستند:

استارتاپ اسکار هلث – Oscar Health

اسکار یک استارتاپ بیمه مبتنی بر تکنولوژی است. اسکار با ایجاد شفافیت، ارائه راهنمایی‌های برگرفته از داده‌ها و اطلاعات کاربرپسند که باعث می‌شود فرد بداند که هزینه چه چیز را می‌پردازد، توانسته بازار جدیدی در صنعت بیمه ایجاد نماید. برای کاهش هزینه‌ها، اسکار خدمات پزشکی از راه دور و مراقبت‌ها و پیشگیری را نیز انجام می‌دهد. این استارتاپ اکنون ادعا می‌کند که می‌تواند تا 600 دلار در سال در هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی درمانی صرفه‌جویی کند. برنامه بیمه اسکار هم به صورت فردی و هم به صورت سازمانی برای کارفرمایان ارائه می‌گردد.

https://www.hioscar.com/

استارتاپ کلاور هلث – Clover Health

کلاور هلث یک استارتاپ بیمه‌ای است که روش نوینی از خدمات بیمه‌ای را با ادغام کردن تکنولوژی با همه خدمات ارائه شده متحول ساخته است. مانند دیگر استارتاپ‌های بیمه، کلاور هلث نیز با بررسی داده‌ها و پایش مستمر اطلاعات، سعی در افزایش سطح سلامت و در نتیجه صرفه‌جویی در هزینه‌های درمانی دارد.

http://cloverhealth.com/

استارتاپ گرایل – Grail

استارتاپ گرایل یکی از استارتاپ‌های انگشت‌شماری است که بر روی تشخیص سرطان با آزمایش خون کار می‌کند. این استارتاپ تمرکز خود را بر تشخیص زود هنگام سرطان با یک آزمایش خون قرار داده است. در حقیقت گرایل به دنبال یک تست جامع غربالگری سرطان از طریق آزمایش خون است.

https://grail.com/

استارتاپ مایند استرانگ – MindStrong

مایند استرانگ راهکاری برای تشخیص زودهنگام اختلالات روانی مانند افسردگی از طریق تفسیر تعامل انسان و کامپیوتر است. در واقع مایند استرانگ نحوه استفاده فرد از گوشی هوشمندش از جمله الگوی لمس صفحه را بررسی و تحلیل می‌کند و با استفاده از الگوریتم‌های بسیار پیشرفته و پیچیده می‌تواند نشانه‌های اختلال را حتی پیش از آنکه فرد متوجه شود شناسایی کند. در صورتی که احتمال پیش آمدن اختلالی وجود داشته باشد متخصصان از طریق پیام‌های متنی یا تماس صوتی یا تصویری برای پیشگیری و درمان آن اختلال اقدام می‌کنند.

https://mindstronghealth.com/

استارتاپ پروتئوس دیجیتال هلث – Proteus Digital Health

هدف این استارتاپ، بهبود مصرف دارو توسط بیماران و بررسی اثربخشی دارو است. به ویژه برای بیماری‌های مزمن مانند فشار خون و دیابت یا سل، اچ‌آی‌وی و هپاتیت c مصرف مداوم دارو می‌تواند عوارض بیماری را بسیار کاهش دهد. به این منظور، پروتئوس راهکاری چهار بخشی متشکل از حسگر قابل هضم، پَچ حسگر پوشیدنی، اپلیکیشن گوشی هوشمند و پرتال مراقب سلامت ارائه داده است. علاوه بر پیگیری مصرف دارو، پَچ پوشیدنی پروتئوس اطلاعات خواب، فعالیت و ضربان قلب را هم اندازه‌گیری می‌کند.

Proteus Digital Health

استارتاپ کیور اپ – CureApp

کیوراَپ یک استارتاپ درمان‌های دیجیتال است و هدف خود را تولید راهکارهای درمانی با استفاده از تکنولوژی‌های روز قرار داده است. اولین محصول این استارتاپ در زمینه ترک سیگار بوده است. این محصول در قالب یک اپلیکیشن موبایل، سامانه مدیریت برای پزشک و پرسنل بهداشتی درمانی و دستگاه سنجش مونوکسیدکربن ارائه شده است. اپلیکیشن امکان ارائه راهنمایی شخصی‌سازی شده برای ترک سیگار و همچنین ربات برای گفتگوی هوشمند با مخاطب را دارد. دستگاه سنجش مونوکسید کربن نیز امکان صحت‌سنجی ترک سیگار را فراهم می‌کند. این استارتاپ محصول دیگری نیز در زمینه کبد چرب و سلامت روان تولید کرده است.

https://cureapp.co.jp/en/

سلامت دیجیتال؛ راهکاری نو برای کاهش هزینه‌های سیستم سلامت

بسیاری از کارآفرینان و مدیران کسب‌وکار باور دارند، سلامت دیجیتال می‌تواند راهکارهای سلامت بهتری را برای جامعه بزرگ‌تری از مصرف‌کنندگان و با هزینه کمتر فراهم سازد. با این حال، بسیاری از سیاست‌گذاران سلامت، حداقل درباره ادعای کاهش هزینه‌ها، خوشبین نیستند. و این یکی از دلایلی است که مراکز مراقبت‌های بهداشتی و درمانی اندکی، حاضر به سرمایه‌گذاری قابل توجه برای پیاده‌سازی راهکارهای سلامت دیجیتال در سیستم خود شده‌اند. اما اول ببینیم هزینه‌های نظام سلامت وابسته به چه مواردی است و چطور Digital Health می‌تواند آن‌ها را کاهش دهد؟

مهم‌ترین عوامل هزینه‌ساز در نظام سلامت

دلایل مختلفی موجب هزینه‌تراشی در نظام سلامت می‌شوند که در این قسمت به‌ آن‌ها می‌پردازیم:

الگوی بیماری‌ها تغییر کرده است

عامل اپیدمیولوژیک، نخستین دلیل افزایش هزینه‌های سلامت است که در اکثر کشورها هم صادق است. ارتقای بهداشت کلی جوامع منجر به کاهش بیماری‌های واگیردار شده است. اما همچنان بخش قابل توجهی از جامعه، سال‌هایی طولانی از عمر خود را با مشکلات و بیماری‌های مزمن می‌گذرانند که ارائه مراقبت‌های مناسب برای آن‌ها، برای سیستم‌های سلامت هزینه دارد.

پوشش بیمه سلامت اندک است

در حال حاضر، حدود ۵۵ درصد از جمعیت ایران تحت پوشش بیمه‌ همگانی سلامت هستند که در بعضی کشورهای توسعه‌یافته، ۱۰۰٪ جمعیت را شامل می‌شود. بیمه‌های سلامت ریسک هزینه‌کرد مالی را بین افراد تقسیم می‌کنند. اما اگر فردی دارای بیمه نباشد، هم مجبور است تمام هزینه‌های سلامت خود را بپردازد و هم ممکن است برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها، برای درمان خود دیر مراجعه کنند که هزینه‌های دولت را نیز درنهایت بالا خواهد برد.

دسترسی به سوابق بیمار به صورت یکپارچه وجود ندارد

تا کنون در ایران، پرونده الکترونیک سلامت به طور سراسری در کشور اجرا نشده و تمامی مدارک و سوابق پزشکی بیماران به صورت کاغذی ثبت و بایگانی می‌شوند. این مسأله موجب طولانی‌شدن روند رسیدگی به شکایات بیمار، افزایش احتمال اشتباه در روند مراقبت و تکرار اقدامات تشخیصی می‌شود.

سلامت دیجیتال در ایران چطور به کاهش هزینه‌های درمان کمک خواهد کرد؟

عوامل زیر، راه‌های کاهش هزینه‌ها توسط استفاده از راهکارهای سیستم‌های سلامت دیجیتال است:

مراجعه به مراکز درمانی کاهش می‌یابد

ابزارهای بررسی علائم (symptom checker)، تریاژ و پزشکی از راه دور، راهکارهای سلامت دیجیتالی هستند که نیاز مصرف‌کنندگان سلامت به مراجعه حضوری را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهند.

مردم کشور ما در طول سال‌های گذشته، به‌خصوص قشر جوان، بیشتر به وضع سلامت خود رسیدگی می‌کنند و افراد زیادی، علائم خود را در گوگل جستجو کرده و به‌دنبال درمان یا مشخصات بیماری‌ها می‌گردند. حال این افراد می‌توانند از اپلیکیشن‌های سلامت استفاده کرده و به‌صورت آنلاین، وضع سلامت خود را چک کنند و ببینند مشکلاتشان چقدر جدی است؟ آیا نیازی به ویزیت پزشک دارند؟ به چه پزشک متخصصی باید مراجعه کنند؟ آیا می‌توانند از راه دور ویزیت شوند؟ آیا می‌توانند داروهایشان را نیز به‌همین ترتیب دریافت کنند؟

دیگر برای دسترسی به خدمات و امکانات سلامت که در شهرهای بزرگ متمرکز هستند، نیازی نیست بیمار با کوچک‌ترین مشکلی مجبور به سفر شود و می‌تواند از راه دور با پزشک مورد نظر خود مشورت کند. حتی شاید اقدامات اولیه را در شهر خود انجام دهد و در زمان لزوم، مجبور به مراجعه به بیمارستان تخصصی یا فوق‌تخصصی در شهرهای بزرگ شود.

تمامی ذی‌نفعان به سوابق بیمار دسترسی خواهند داشت

پیاده‌سازی یکپارچه پرونده الکترونیک سلامت با سلامت دیجیتال ممکن می‌شود. می‌توان تمام اطلاعات و اسناد پزشکی بیمار را در فضای ابری ذخیره کرد و سطح دسترسی ذی‌نفعان مختلف به آنها را مدیریت نمود. پزشک می‌تواند پیش از مراجعه بیمار، پرونده پزشکی او را مطالعه کند.

از بیماری‌ها پیشگیری خواهد شد

گوشی‌های هوشمند، گجت‌های پوشیدنی‌ها و دستگاه‌هایی که به طور اختصاصی، برای پایش علائم طراحی شده‌اند، پایش علائم حیاتی و شاخص‌های سلامت افراد را بسیار آسان کرده‌اند. مثلا گجتی که نوار قلب را پایش می‌کند، می‌تواند در صورت تغییرات ریتم قلب به اورژانس اطلاع دهد. دستگاه هوشمند اندازه‌گیری قند خون نیز با پایش مداوم قند خون بیمار پیش‌دیابتیک، به او برای کنترل شرایطش کمک می‌کند و لازم نیست برای انجام هر آزمایش قند، به آزمایشگاه مراجعه کند.

مدیریت امور بیمه راحت‌تر خواهد شد

راهکارهای سلامت دیجیتال با شفاف کردن فرایندها، ثبت اقدامات به صورت هوشمند و قابل دسترس، مشکلات زمان‌بر و پرهزینه بیمه را نیز برطرف می‌سازد. در اختیار بیمه قرار گرفتن پرونده الکترونیک و اطلاعات شاخص‌های سلامت افراد، ارزیابی ریسک افراد را برای بیمه آسان‌تر می‌کنند و مدیریت هزینه‌هایشان را بهبود می‌دهد.

جمع بندی

در این مقاله سعی کردیم به موضوع سلامت دیجیتال (ِDigital Health) و ابعاد مختلف آن اشاره کنیم. همچنین با تفاوت‌های سلامت الکترونیک با سلامت دیجیتال آشنا شدیم و انواع استارتاپ‌های مختلف در این زمینه را با هم دیدیم. امیدواریم این مقاله برای شما مفید بوده باشد و توانسته باشد دریچه‌های جدیدی از نوآوری آینده دنیای سلامت را به شما نشان دهد.

منابع

• https://www.forbes.com/sites/reenitadas/2018/11/13/top-8-healthcare-predictions-for-2019/#4b36c4a4700e
• https://www.fda.gov/medical-devices/digital-health
• https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S074937971630229X
• https://www.elsevier.es/en-revista-cirugia-espanola-english-edition–436-articulo-big-data-surgery-the-digital-S2173507718300929

0%

• Criteria 0%
• Criteria 0%
• Criteria 0%
• Criteria 0%
• Criteria 0%